Oxaalzuur is een organisch zuur dat op meerdere manieren kan worden gebruik in de varroabestrijding. In de winter, wanneer er geen broed aanwezig is, is het dé ideale tijd om een behandeling met oxaalzuur toe te passen door middel van druppelen. Hieronder lees je hoe je dat veilig en effectief doet.
Waarom oxaalzuur in de winter?
Varroamijten verstoppen zich graag in het broed, waar ze lastig te bestrijden zijn. In de winter, als er geen broed is, zitten de mijten op de bijen zelf en zijn ze veel makkelijker te bereiken. Oxaalzuur heeft geen effect op de mijten in gesloten broed daarom is het van belang dat de volken geen gesloten broed hebben. Een behandeling zonder broed heeft een effectiviteit van zo'n 90-99%. Als er broed is, kan de effectiviteit tot 50% minder zijn. Oxaalzuur gebruik je maar 1 keer per generatie bijen dus dat betekent in de winter maar 1 behandeling vanwege de langlevende winterbijen.
In de winterperiode als er een koudeprik is geweest (periode met koudere buitenteperaturen zo onder en rond de 0 graden), stopt de koningin met het leggen van eitjes. Het kost dan simpelweg te veel energie om het nest op temperatuur te houden. Reken vanaf dat moment 21 dagen veder voor het uitlopen van het werksterbroed. Vanaf dit moment is het volk zonder gesloten broed, dus het ideale moment op oxaal te druppelen. Hou er rekening mee dat de koningin medio januari al weer langzaam gaat beginnen met leggen van eerste eitjes.
Oxaalzuuroplossing maken
Gebruik bij voorkeur een kant en klare oplossing verkrijgbaar in de vakhandel zoals Oxuvar. Indien je de oxaalzuur- oplossing zelf wilt maken, kan dat als volgt:
Benodigdheden:
* Oxaalzuur (oxaalzuurdihydraat)
* Kristalsuiker
* Lauw water
* Weegschaal
* Lepel om mee te roeren
* Maatbeker
Wees voorzichtig met het werken met oxaalzuur, draag handschoenen en een veiligheidsbril wanneer je ermee werkt.
Klaarmaken oxaalzuuroplossing:
Vul de maatbeker met 600 ml lauw water. Weeg 600 gram kristalsuiker af en meng dit door het water in de maatbeker. Weeg 35 gram oxaalzuur af en meng dit voorzichtig door het aangemaakte suikerwater in de maatbeker. Klaar is Kees!
| Volken | Water | Kristalsuiker | Oxaalzuur |
|---|---|---|---|
| 5 | 150 ml | 150 gr | 9 gr |
| 10 | 300 ml | 300 gr | 18 gr |
| 20 | 600 ml | 600 gr | 35 gr |
Je kan natuurlijk ook kleinere hoeveelheden maken maar let goed op de verhoudingen want in kleine hoeveelheden is dit moeilijker om goed aan te houden.
Hoeveel heb ik nodig per kast?
De benodigde hoeveelheid per kast verschilt, de hoeveelheid wordt bepaald op basis van het aantal "straatjes" in de wintertros. Als je de bijen hebt zitten op 1 broedkamer kun je de tros zien zitten door het plastic heen (als je transparant plastic hebt op je kast), ander even de dekplank er rustig afhalen. Bij 2 broedkamers kan het zijn dat de tros in de onderste kamer zit, dan moet je de kast kantelen om de wintertros te zien.
In de tekening hieronder zie je de wintertros in blauw en de straatjes zijn aangegeven met rode pijlen, in dit geval dus 6 straatjes (echt kleine straatjes tellen we niet mee).
Als je gebruik maakt van een kant en klare oplossing, volg dan de instructies die de fabrikant aangeeft. Indien je gebruik maakt van de zelfgemaakte oplossing, gebruik je 5 ml per straatje. Dus totaal voor dit voorbeeld komen we op 6 * 5 ml = 30 ml.
Je kan voor het toedienen heel goed een spuit gebruiken van 60 ml (te verkrijgen bij de imkervakhandel of je apotheek) om het zo goed af te kunnen meten en gemakkelijk te druppelen tussen de straatjes.
LET OP! Als je bijen niet op een duidelijke tros zitten is het nog te warm in de kast en heeft het geen zin om de behandeling te doen. Kom dan de volgende ochtend of avond terug want dan is het vaak wat koeler.
Stap-voor-stap handleiding
- Kies een geschikt moment
Wacht tot het echt winter is: buitentemperaturen rond of onder de -5 en max 5 °C zijn ideaal. Bijen zitten dan in een compacte wintertros. Het is van belang dat er geen broed meer in het volk zit. - Bereid de oplossing voor
Gebruik kant-en-klare oxaalzuuroplossing (meestal 3,5% in een suikeroplossing), of maak zelf de oplossing volgens de instructies van de leverancier. Oxaalzuur is corrosief en kan irriterend zijn. Draag handschoenen en een veiligheidsbril tijdens het werken. - Maak je klaar
Werk snel en rustig, de bijen zitten op een tros en als je de kast open hebt gemaakt verliezen ze kostbare warmte en verstoor je ze. Zorg er ook voor dat je oplossing niet te koud maar op kamertemperatuur is. Dan koelen de bijen niet onnodig af tijdens het druppelen. - Hoeveelheid bepalen.
Als de bijen op 1 broedkamer zitten, kan je de tros als je er plastic op hebt zitten, door het plastic zien zitten en kun je de straatjes tellen. Reken per straatje 5 ml, dus als je in de wintertros 6 straatjes ziet, heb je 30 ml nodig. Vul de spuit met de benodigde hoeveelheid. - Druppelen maar!
Open de kast voorzichtig en druppel de oplossing rechtstreeks op de bijen in de wintertros.
Werk methodisch en probeer zoveel mogelijk bijen te bereiken zonder ze teveel te verstoren. - Sluit de kast
Sluit de kast direct na het druppelen goed af. De bijen hebben rust nodig om de behandeling te verwerken.